خوب بخوابيد! كابوس يا همان بختك از كجا مي‌آيد؟

مجله سیب سبز - عذرا جوانمردي: انسان تقريبا نيمي از عمرش را در خواب مي‌گذراند؛ از همين رو در طب سنتي شش اصل ضروري پايه‌هاي تندرستي هستند كه مساله خواب و بيداري يكي از آنهاست. در صورتي كه آداب صحيح خواب و بيداري رعايت نشود، سلامتي مورد تهديد قرار مي‌گيرد و بيماري‌ها و ناراحتي‌هايي را به وجود مي‌آورد.

البته از نظر دكتر عليرضا عباسيان، متخصص طب سنتي همه قانون‌هايي را كه در اين مطلب آمده نمي‌توان در مورد كودكان هم صادق دانست. او مي‌گويد به‌طور معمول هر فرد بزرگسال بايد هشت تا 10 ساعت خواب شب داشته باشد اما محدوديت‌هايي كه براي خواب بزرگسالان در نظر گرفته مي‌شود، شامل حال كودكان و نوجوانان نمي‌شود چون افراد كم‌سن و سال غالبا طبع‌شان گرم و خشك است و به ساعات خواب و استراحت كمتري نياز دارند.

كجا بخوابيم؟

براي داشتن يك خواب خوب نمي‌شود هر جايي خوابيد. محل خواب بايد ويژگي‌هاي خاصی داشته باشد تا خواب باكيفيت و آرامي داشته باشيد.

- محل خواب بايد ساكت و دنج باشد. جايي را انتخاب كنيد كه حتي‌الامكان سر و صداهاي كمتري را بشنويد.

- نور محل خواب بايد خيلي كم باشد. اگر قرار است در محل پرنوري بخوابيد، مي‌توانيد يك دستمال كوچك روي چشم‌هاي‌تان بگذاريد تا فضا را براي‌تان به شكل تصنعي تاريك كند.
- دماي محل خواب بايد معتدل باشد. در هر فصلي اتاق خيلي گرم و اتاق خيلي سرد، مانع خواب خوب مي‌شود. اين سرما و گرما را با پوشش‌تان هم مي‌توانيد تعديل كنيد. البته موقع خواب بايد دماي خانه كمي سردتر از زمان بيداري باشد چون خون براي خنك كردن به قسمت‌هاي گرم بدن مي‌رود. اگر پاها خنك باشند و بالاتنه و سر در گرما قرار گرفته باشد، خون به سمت سر مي‌رود تا آن را خنك كند. در اين صورت پرخوني سر اتفاق مي‌افتد و باز بي‌خوابي سراغ فرد مي‌آيد.

- بستر خواب بايد صاف و هموار باشد؛ بسترهايي كه پستي و بلندي دارند، براي خواب راحت نيستند. اگر در جايي هستيد كه سطح ناهمواري دارد، سعي كنيد ابتدا ناهمواري را با استفاده از پتو يا پارچه صاف كنيد بعد روي آن بخوابيد.

- جايي بخوابيد كه در آن احساس امنيت كامل دارید؛ مثلا خوابيدن كنار افراد خانواده و كساني كه دوست‌شان داريد، احساس امنيت مي‌آورد؛همچنین يا خوابيدن زير تابلويي كه بر ديوار است، ممكن است احساس خطر و ناامني در شما ايجاد كند و خواب را آشفته كند.

- در خواب سر بايد بالاتر از پاها قرار بگيرد تا خون به سختي به قسمت سر برسد. مغز پرخون خواب را از سر مي‌پراند. در چنين وضعيتي هرقدر هم فرد خسته باشد، خوابش نخواهد برد. پس اين قانون را رعايت كنيد و بدون بالش نخوابيد.

خواب روز را از دست ندهيد

خواب پيش از ظهر بر تندرستي و كيفيت فعاليت‌هاي روزانه تاثير مثبتي مي‌گذارد. در بعضي از كشورهايی كه بر اين تاثيرات به خوبي واقف هستند حتي در ادارات زمان كوتاهي را براي استراحت كاركنان‌شان در نظر گرفته‌اند تا بدين‌وسيله راندمان كاري‌شان را بالا ببرند. البته مدت زمان خواب روزانه هم بسيار مهم است. 15 تا 20 دقيقه خواب پيش از ظهر (به شرط سحرخيزي) و 15 تا 20 دقيقه خواب بعد از ناهار مفيد است. ولي بيش از آن، نتيجه عكس خواهد داد.

بعضي عادت دارند بعد از ناهار چند ساعت بخوابند؛ طوري كه قسمت اعظم ظهر را در خواب هستند. توصیه می‌شود هرگز اين‌قدر نخوابيد چون شما را كسل خواهد كرد و نشاط لازم براي انجام فعاليت‌هاي روزانه را از شما مي‌گيرد.

توصيه‌هايي براي يك خواب خوب

با توجه به سبك زندگي شلوغ و بي‌نظم امروزي خيلي‌ها از بي‌خوابي يا بد خوابيدن گله مي‌كنند. رعايت بعضي نكات ساده مي‌تواند اين مشكلات را برطرف كند و براي‌تان خوابي آرام بسازد.

- براي شام غذاهاي سنگين و چرب نخوريد.

- بين شام و زمان خواب دست‌كم بايد دو ساعت فاصله بيندازيد.

- روي بالش‌تان گلاب بپاشيد.

- يك‌سوم پیمانه گلاب را با دوسوم آب و شكر مخلوط كنيد و شربت گلاب بنوشيد.

- نوشيدن شربت‌هاي بهارنارنج و بادرنجبويه هم براي خواب مفيد است.

- به خودتان عطر بزنيد چون باعث رفع انسدادهاي عصبي مي‌شود.

- تنها نخوابيد.

كابوس يا همان بختك از كجا مي‌آيد؟

كابوس‌هايي كه مي‌بينيد، صرفا به احوال رواني شما مربوط نمي‌شود. در خواب فكر مي‌كنيد بيدار هستيد و موجود ترسناكي به شما حمله مي‌كند ولي قادر به انجام هيچ واكنشي نيستيد حتي نمي‌توانيد دست و پاي‌تان را تكان دهيد. به اين حالت بختك مي‌گويند كه در طب سنتي منشا جسماني دارد. درواقع نوعي عامل پيش‌آگهي‌دهنده است كه از نوعي اختلال (به عنوان مثال فلج يا آلزايمر) خبر مي‌دهد. وقتي كه خواب هستيد سرعت جریان عصبي كند است و هر اختلالي بيشتر خودش را نشان مي‌دهد. در اصطلاح طب سنتي مي‌گويند فرد دچار انسداد مجاري روح شده است.
 

خواب‌تان را تعبير كنيد

در طب سنتي خواب‌ها را به دو دسته تقسيم مي‌كنند؛ روياي صادق و روياي كاذب. روياي كاذب در اثر عدم رعايت اصول تندرستي به وجود مي‌آيد؛ به عنوان مثال بخاراتي كه از غذاها متصاعد مي‌شوند، خوابيدن در ميان سر و صدا و شلوغي يا خوابيدن در يك مكان سرد، فشار زيادي را به فرد وارد مي‌كند. در نتيجه فرد وقتي از خواب بيدار مي‌شود مي‌گويد خواب‌هاي بي‌سر و تهي ديده‌ام.

 اين قبيل خواب‌ها تعبيري ندارند و نمي‌توان آنها را تحليل كرد اما روياي صادقه درست نقطه مقابل روياي كاذب قرار مي‌گيرد. هر روياي صادقی يك تعبير دارد و قابل بررسي است.

رنگ‌خواب‌ها‌وسوء‌مزاج‌ها

رنگ‌ها در تعبير خواب‌ نقش مهمي ايفا مي‌كنند. از روي رنگي كه در خواب ديده مي‌شود، مي‌توان نوع سوء‌مزاج را تشخيص داد.

- ديدن رنگ زرد و آتش در خواب علامت سوء‌مزاج گرم و خشك است.

- ديدن تاريكي و سياهي در خواب نشان مي‌دهد كه فرد سوء‌مزاج سرد و خشك دارد.

- كساني كه در خواب، خون يا رنگ قرمز مي‌بينند، دچار سوء‌مزاج گرم و ‌تر هستند.

- ديدن اشيای سفيد و آبي، آب، باران و. . . بر داشتن سوءمزاج سرد و ‌تر دلالت مي‌كند.

چرا‌خواب‌ها‌تكرار مي‌شوند؟

بعضي از خواب‌ها تكراري هستند و از نظر ما تكرار يك خواب از عمق سوء‌مزاج خبر مي‌دهد.

- افرادی که مي‌بينند از يك بلندي به پايين پرت مي‌شوند، اين خواب نشان مي‌دهد اين افراد سوداوي مزاج هستند.

- افرادی که مي‌بينند در حال پرواز هستند،اين خواب معلوم مي‌كند كه آنها دچار سوء‌مزاج صفراوي شده‌اند.

- افرادی که مي‌بينند در حال بحث و مشاجره با ديگران هستند، اين قبيل افراد به هر دو نوع سوء‌مزاج سوداوي و صفراوي مبتلا هستند.

- خواب مردگان، فرشتگان و پرندگان را كساني مي‌بينند كه لطافت طبع دارند و امور مادي زندگي آنها را كمتر اسير شان کرده است.

وقت خاموشي است

براي اينكه باتري بدن‌تان شارژ شود، چه زمان و چقدر بايد بخوابيد

1. دير نخوابيد

اغلب مردم با توجه به مشغله‌هايي كه دارند معمولا حدود ساعت يك تازه به تختخواب مي‌روند که اين كار به سلامت‌شان آسيب‌هاي جدي مي‌رساند.

ناراحتي‌هايي مثل خستگي مزمن، افسردگي، بدخلقي، مشكلات گوارشي و مشكلات پوستي نتيجه داشتن سبك خواب غلط است؛  پس به اين زمانبندي احترام بگذاريد.

2. كافي بخوابيد

افراد نرمال در طول شبانه روز به شش تا هشت ساعت خواب احتياج دارند. بهترين زمان براي خوابيدن ساعت 9 تا یک بامداد است. هر يك ساعت خواب در اين زمان با ساعت‌ها خواب در وقت های ديگر برابري مي‌كند. طب ايراني بر اين نكته تاكيد فراوان دارد اما متاسفانه سبك زندگي در جامعه ما كاملا خلاف اين است.

3. وقت‌شناس باشيد

گفتيم دليلي ندارد كه روي ساعات خواب كودك‌تان حساس باشيد و به زور او را در طول روز بخوابانيد اما به جاي اينكه حواس‌تان به ميزان خواب كودك‌تان باشد، كافي است روي خواب شب پافشاري كنيد. كودكان و نوجوانان بايد عادت كنند ساعت 9 يا 10 هر شب به تختخواب بروند و بخوابند.